Chạm khắc là gì? là thắc mắc được nhiều gia chủ quan tâm khi làm nhà gỗ cổ truyền. Đây là nghệ thuật đục chạm những hoa văn tinh xảo trên các cấu kiện của nhà gỗ truyền thống. Cùng chúng tôi tìm hiểu về nghệ thuật chạm khắc thủ công về hoa văn đặc sắc trong bài viết sau.
Video hoàn thiện nhà gỗ 5 gian 2 buồng gói tại Nam Định
Chạm khắc là gì?
Chạm khắc là gì? Chạm khắc thủ công được bắt nguồn từ điêu khắc, “điêu” là chạm khắc với những đường lối chạm trổ. Khi dùng dao để đục chạm hoặc vạch hay đục vào vật gì đó gọi là khắc.
Chạm khắc (điêu khắc) là dùng các loại kim khí cứng để tác động tới những chất liệu cứng như: gỗ, xương, đá, ngà voi… để tạo nên những tác phẩm nghệ thuật độc đáo. Người nghệ nhân với đôi bàn tay khéo léo sẽ sử dụng dụng cụ để khắc tạo nên đường nét mềm mại, tính xảo cùng đường nét uốn lượn.
Các cấu kiện nhà gỗ được chạm khắc thủ công
Biết được chạm khắc là gì quý vị cũng có thể tìm hiểu về các cấu kiện nhà gỗ được chạm khắc thủ công. Trong kiến trúc nhà gỗ cổ truyền khung cấu kiện gồm: cửa bức bàn, vách thuận, bộ kẻ (kẻ hiên, kẻ ngồi, kẻ chim), bức nách, con rường…… Về tổng thể kiến trúc nhà kẻ truyền được chạm khắc những hoạ tiết đẹp và tinh xảo. Cụ thể:
- Cửa bức bàn: thường được đục chạm hoa văn ngũ phúc lâm môn với hình tượng 5 con dơi đang bao quanh chữ phú, có ý nghĩa cầu phúc và may mắn đến với gia chủ. Cửa bức bàn còn được đục chạm hoa văn tứ quý với mẫu hoa văn tứ quý tùng – cúc – trúc – mai đại diện cho bốn mùa hoa trong năm hay hoa văn hoa sen cổ.
- Vách thuận: hoa văn trên vách thuận thường là bộ tranh tứ quý (tùng, cúc, trúc, mai), tùng hạc diên niên, tranh long não vờn thuỷ… không chỉ đẹp mà còn mang ý nghĩa tốt lành.
- Bộ kẻ (kẻ ngồi, kẻ hiên, kẻ chim): thường được đục chạm hoa văn tứ quý, hoa văn lá lật có đường nét uyển chuyển mang tới vẻ đẹp độc đáo cho căn nhà gỗ.
- Bức nách: mẫu hoa văn thường được đục chạm trên bức nách nhà gỗ cổ truyền là hoa văn cây trúc.
- Con rường: cấu kiện này được đục chạm hoa văn lá lật với đường nét mềm mại và uyển chuyển, mang tới vẻ đẹp độc đáo cho nhà gỗ.
Nghệ thuật chạm khắc thủ công
Cùng với câu hỏi chạm khắc là gì, thì nghệ thuật chạm khắc thủ công cũng là vấn đề được nhiều gia chủ quan tâm. Chạm khắc là cách thức tác động vào hình khối phẳng để thể hiện ý nghĩa của tác phẩm nghệ thuật. Chạm khắc có 2 nhánh gồm: chạm khắc trên mặt phẳng và chạm khắc hình khối. Trong đó chạm khắc tranh gỗ và tượng tròn là phổ biến nhất.
Chạm khắc hoa văn
Dưới đôi bàn tay khéo léo và sự sáng tạo của người thợ đã tạo nên những tác phẩm nghệ thuật chạm khắc mang giá trị riêng biệt và tồn tại trong thời đại hiện nay. Tùy theo kiến trúc và nhu cầu của gia chủ có thể lựa chọn những đường nét hoa văn phù hợp để chạm khắc cấu kiện.
Chạm khắc phong cảnh
Chạm khắc phong cảnh cũng là nghệ thuật đặc sắc mà quý vị có thể tìm hiểu khi giải đáp thắc mắc về chạm khắc là gì. Đó là những hình ảnh được nhân cách hoá như: long hoá, mai hoá, trúc hóa, phượng hóa…
Chạm khắc phong cảnh được nhiều gia chủ lựa chọn đối với một số công trình không chạm khắc được hình tượng tứ linh. Chạm khắc chính là nhân cách hoá, đó là hình ảnh về hoa lá hay cỏ cây trong cuộc sống đó là 4 mùa trong năm Xuân – Hạ – Thuỷ – Đông mang tới sự nhiệt huyết và sức sống mới.
Nghệ thuật chạm khắc gỗ trang trí được đánh giá cao về nét đặc sắc, đó là sự kết hợp giữa nghệ thuật tả thực và sự tài hoa của người thợ. Điều đó đã tạo nên tác phẩm nghệ thuật văn hoá độc đáo trong tinh hoa nghệ thuật.
Chạm khắc con giống
Nghệ thuật chạm khắc nhà gỗ được thể hiện dưới đôi bàn tay khéo léo của con người, đó là hình tượng về linh vật “tứ linh” được ưa chuộng trong kiến trúc nhà gỗ và nhà từ đường.
- Rồng: Có ý nghĩa đại diện cho sức mạnh và vương quyền. Trang trí nhà gỗ hay nhà thờ hình ảnh rồng được chạm khắc với những đường nét uyển chuyển. Đó là các chi tiết về trán, mũi của sư tử, râu dài, đôi mắt to, miệng rộng và trên đầu là hình ảnh cặp sừng sắc nhọn.
- Kỳ lân: Con giống đại diện cho sự thông thái, hiền từ và nhân hậu đại diện cho may mắn mắn, tốt lành. Nếu rồng là vua thì kỳ lân là thái tử có dạng mình hươu, đôi mắt tròn và trong miệng ngậm ngọc.
- Chim phượng: Hình ảnh về phúc lộc, hiền đức đại diện cho ngọn lửa linh thiêng cùng sự vĩnh cửu.
- Rùa (quy): Có sức sống dẻo dai và bền bỉ, đại diện cho hình ảnh “đầu đội trời, chân đạp đất.”
Nghệ thuật chạm khắc thủ công nhà gỗ còn được thể hiện qua loại hình điêu khắc trên mặt phẳng. Mặt phẳng là nền móng và phông nền của hình khối được kiến tạo bằng các lớp không gian mang tới sự áo giác cùng chiều sâu về không gian.
Phù điêu được triển khai qua nhiều tầng lớp cùng bố cục phức tạp thể hiện chiều sâu của công trình. Phù điêu có hai dòng chính gồm: phù điêu khoét lõm và phù điêu nổi.
Xem thêm: Nhà gỗ 5 gian 2 buồng gói – kết cấu đặc sắc nhà cổ xưa
Hy vọng với những thông tin chia sẻ ở trên sẽ giúp quý vị giải đáp được câu hỏi chạm khắc là gì và hiểu rõ hơn về nghệ thuật chạm khắc. Nếu quý gia chủ có nhu cầu làm nhà gỗ truyền thống hãy liên hệ Nhà Gỗ Phúc Lộc qua hotline 0973 812 666 để được đội ngũ thợ có kinh nghiệm lâu năm về đục chạm tư vấn cụ thể.
Thông tin về nhà gỗ Phúc Lộc
Số điện thoại: 0973812666
Nhận tư vấn thiết kế: Th.s kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm
Xưởng sản xuất: xã Cần Kiệm, huyện Thạch thất, Tp Hà Nội (dưới chân núi chùa Tây Phương)
>Tham khảo thêm video về nhà gỗ truyền thống Bắc Bộ
>Tham khảo thêm những dự án nhà gỗ đẹp