Nhà 5 gian Bắc Bộ không chỉ là nơi ở mà còn lưu giữ nếp sống và giá trị văn hóa truyền thống. Bên cạnh mái ngói rêu phong, các cấu kiện được chạm khắc tinh xảo, thì tranh, câu đối, hoành phi treo đã trở thành “linh hồn” mang tới không gian trang nghiêm và chiều sâu văn hóa cho ngôi nhà.
Nhà gỗ 5 gian 2 buồng gói
Xem thêm: Nhà gỗ 5 gian 2 buồng gói – kết cấu đặc sắc nhà cổ xưa
Tìm hiểu về nhà 5 gian Bắc Bộ
Nhà 5 gian Bắc Bộ là kiến trúc nhà truyền thống, nơi sinh sống của gia đình nhiều thế hệ gắn liền với các phong tục, tập quán cùng giá trị văn hoá lâu đời. Ngôi nhà được làm bằng gỗ, mái ngói ta đỏ dốc và có hiên che mưa nắng. Khung nhà được làm từ gỗ lim, gỗ gõ đỏ… có kết cấu cột kèo vững chắc.
Nhà gồm có 5 gian được phân chia cân đối gồm:
- Gian giữa: gian thờ, đặt bàn thờ tổ tiên, hoành phi câu đối… là nơi trang nghiêm nhất của ngôi nhà.
- Hai gian kế bên: thường dùng làm nơi tiếp khách, sinh hoạt chung của gia đình.
- Hai gian ngoài cùng: làm buồng ngủ hoặc kho chứa.
Kiến trúc nhà 5 gian phù hợp với gia đình nhiều thế hệ sinh sống cùng nhau. Phần hiên nhà rộng là nơi nghỉ ngơi, phơi thóc, lúa và làm việc thủ công. Sân trước nhà được lát gạch đỏ và vườn cây, ao cá, chòi nghỉ. Nhà 5 gian Bắc Bộ là biểu tượng của kiến trúc truyền thống Việt Nam, phản ánh nếp sống cộng đồng, tín ngưỡng gia tiên và nghệ thuật dân gian lâu đời.
Trang trí tranh, câu đối, hoành phi trong nhà 5 gian Bắc Bộ
Trang trí tranh, câu đối, hoành phi trong nhà 5 gian Bắc Bộ không chỉ tạo điểm nhấn cho không gian, mà còn thể hiện sự trang nghiêm, đạo lý, nếp sống của gia chủ. Xin mời quý vị cùng tìm hiểu về trang trí nhà gỗ 5 gian dưới đây:
Tranh trong nhà 5 gian
Tranh treo không chỉ để trang trí mà còn mang tính biểu tượng văn hóa và tâm linh, thể hiện ước vọng và lối sống của gia chủ. Các loại tranh được ưa chuộng khi trang trí nhà gỗ gồm có:
- Tranh chữ Hán – Nôm: chữ “Phúc”, “Lộc”, “Thọ” treo xen kẽ cùng hoành phi câu đối.
- Tranh phong cảnh – tứ quý (Tùng – Cúc – Trúc -Mai): tượng trưng cho bốn mùa, khí tiết và sự trường tồn.
Vị trí treo tranh chủ yếu ở gian giữa tạo không gian thờ cúng trang nghiêm. Hoặc gia chủ có thể treo tranh ở gian bên tiếp khách với các loại tranh phong cảnh tạo không khí trang nhã. Gian ngoài cùng và phòng ngủ thường ít treo tranh và nếu có nên chọn loại tranh nhỏ.
Câu đối trong nhà 5 gian
Trang trí câu đối trong nhà 5 gian Bắc Bộ thể hiện tính trang nghiêm trong không gian thờ tự linh thiêng. Nội dung trên câu đối xoay quanh về tưởng nhớ tổ tiên, răn dạy đạo lý và cầu chúc phúc lộc, thịnh vượng. Biểu tượng cho học vấn và truyền thống về giáo dục, như lời nhắc nhở con cháu nối tiếp truyền thống của tổ tiên.
Vị trí treo câu đối treo đối xứng hai bên bàn thờ, ngay dưới hoành phi. Viết trên gỗ sơn son thếp vàng hoặc trên liễn. Chữ viết câu đối thường dùng Hán – Nôm hoặc chữ Quốc ngữ thư pháp.
Hoành phi trong nhà 5 gian
Trong kiến trúc nhà 5 gian Bắc Bộ truyền thống, hoành phi là đồ thờ cúng quan trọng bậc nhất được treo trang trọng ở gian giữa và trên bàn thờ tổ tiên. Không chỉ mang giá trị nghệ thuật, treo hoành phi mà còn thể hiện tấm lòng kính trọng tổ tiên và ước mong của gia chủ.
Chất liệu hoành phi thường được làm từ gỗ lim được sơn son thếp vàng sang trọng và chạm khắc hoa văn rồng phượng, hoa lá. Hoành phi được viết bằng chữ Hán – Nôm hoặc chữ Quốc ngữ thư pháp. Nội dung trên bức hoành phi thường ngắn gọn, súc tích và thể hiện ý nghĩa về tốt lành như: Ca ngợi đức độ tổ tiên, cầu phúc lộc và tôn vinh đạo lý, nhân nghĩa…
Bức hoành phi trở thành điểm nhấn quan trọng nhất trong không gian thờ cúng, gói gọn triết lý sống, lòng hiếu kính và ước vọng trường tồn của dòng họ.
Giá trị văn hóa và nghệ thuật khi trang trí nhà 5 gian
Trang trí nhà 5 gian Bắc Bộ không chỉ thể hiện tính thẩm mỹ, mà còn mang giá trị văn hóa và nghệ thuật sâu sắc.
Giá trị văn hóa
- Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên: Gian giữa với hoành phi, câu đối là trung tâm linh thiêng, thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”.
- Giữ gìn nề nếp gia phong: Câu đối, tranh chữ vừa trang trí vừa là lời răn dạy về đạo hiếu, nhân nghĩa, khuyến học.
- Phản ánh lối sống truyền thống: Sự kết hợp sân, vườn và không gian thờ tự tạo nên nếp sống hài hòa với thiên nhiên, cộng đồng.
- Biểu tượng ngũ hành, âm dương: Bố cục 5 gian tượng trưng cho sự cân bằng, hài hòa trong quan niệm vũ trụ quan của người Việt.
Giá trị nghệ thuật
- Kiến trúc truyền thống: Khung nhà gỗ tự nhiên được ghép mộng, các cấu kiện được đục chạm hoa văn tinh xảo.
- Chạm khắc họa tiết: Hình ảnh rồng, phượng, tùng, cúc, trúc, mai, hoa văn lá lật… thể hiện tính thẩm mỹ và biểu tượng phong thủy.
- Nghệ thuật sơn son thếp vàng: Hoành phi, câu đối lộng lẫy, trang nghiêm, phản ánh trình độ thủ công mỹ nghệ truyền thống.
Tranh, câu đối, hoành phi trong nhà 5 gian Bắc Bộ thể hiện ước mong về phúc lộc, thịnh vượng cũng như phản ánh sự tài hoa trong nghệ thuật chạm khắc và tôn vinh bản sắc văn hoá Việt. Nếu quý gia chủ có nhu cầu làm nhà gỗ 5 gian, vui lòng liên hệ Nhà Gỗ Phúc Lộc qua số hotline 0973 812 666 để được tư vấn cụ thể nhất.
Thông tin về nhà gỗ Phúc Lộc
Số điện thoại: 0973812666
Nhận tư vấn thiết kế: Th.s kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm
Xưởng sản xuất: xã Hạ Bằng, Tp Hà Nội (dưới chân núi chùa Tây Phương)
>Tham khảo thêm video về nhà gỗ truyền thống Bắc Bộ
>Tham khảo thêm những dự án nhà gỗ đẹp